İSM-İ TAFDİL

Birşeyin diğerinden daha üstün veya aralarında en üstün olduğunu belirtir. Müzekker kelimeler 'أَفْعَلُ' kalıbına, Müennes kelimeler 'فُعْلَى' kalıbına dönüştürülerek elde edilirler.

'أَفْعَلُ' kalıbında olduklarından "Memnu Mines Sarf"tırlar. Yani tenvin almazlar.

Karşılaştırma yapılırken 'مِنْ' ile birlikte kullanılırlar.

Karşılaştırma yapılırken müzekker, müennes, tekil, çoğul ayrımı gözetilmeksizin kelimeler 'أَفْعَلُ' kalıbında kullanılır.

حَامِدٌ أَطْوَلُ مِنْ بِلَالٍ : Hamit Bilal'den daha uzundur.

بِلَالٌ أَطْوَلُ مِنْ آمِنَةَ : Bilal Emine'den daha uzundur.

آمِنَةُ أَطْوَلُ مِنْ بِلَالٍ : Emine Bilal'den daha uzundur.

الأَبْنَاءُ أَطْوَلُ مِنْ البَنَاتِ : Oğlanlar kızlardan daha uzundur.

Aşağıdaki örnekler ise 'مِنْ' harfi cerinin zamirler ile kullanımını gösterir.

أَنْتَ أَحْسَنُ مِنِّي : Sen benden daha iyisin.

أَنَا أَقْصَرُ مِنْكَ : Ben senden daha kısayım.

هُمْ أَكْبَرُ مِنَّا سِنّاً : Onlar bizden yaş olarak daha büyükler.

Aşağıdaki örneklerde ise en üstünlük hali vardır. (Bu halde isim tamlaması şeklinde bir kullanım söz konusudur.)

إِبْرَاهِيمُ أَحْسَنُ طَالِبٍ فِي المَدْرَسَةِ : İbrahim okuldaki en iyi çocuktur.

الأَزْهَرُ أَقْدَمُ جَامِعَةٍ فِي العَالَمِ : El-Ezher dünyadaki en eski üniversitedir.

İsm-i Tafdil ile ilgili detaylı bilgiye buradan bakabilirsiniz.

11-19 ARASI RAKAMLAR

Kelime başına On'dan büyük bir rakam geldiğinde kelimenin son harakesi "üstün" olur. (Başına geldiği kelimenin son harekesini nasb eder.) İsimler tekil olarak kullanılır.

Kelime müzekker ise ilk rakam tersi (müennes), sonraki müzekker (11 ve 12 hariç)

Kelime müennes ise ilk rakam tersi (müzekker), sonraki müennes (11 ve 12 hariç)

عِشْرُونَ : 20

Rakamlar ile ilgili detaylı bilgiye buradan bakabilirsiniz.

11-19 arasındaki rakamlar ile 3-10 arasındaki rakamlar arasında en önemli fark; 11-19 arası rakamların mebni oluşudur. Yani cümle içinde kullanıldıkları yere göre irabları (son harflerin harekeleri) değişmez. Her zaman 'üstün' harekelidirler. Bunu aşağıdaki örneklerde daha iyi görebilirsiniz.

عِنْدِي ثَلَاثَةُ رِيَالِاتٍ : Üç riyalim var. (Ref)

أُرِيدُ ثَلَاثَةَ رِيَالَاتٍ : Üç riyal istiyorum. (Nasb)

هَذَا القَلَمُ بِثَلَاثَةِ رِيَالَاتٍ : Bu kalem üç riyaldir. (Cer)

عِنْدِي ثَلَاثَةَ عَشَرَ رِيَالاً : On üç riyalim var. (Mahallen Ref)

أُرِيدُ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رِيَالاً : On üç riyal istiyorum. (Mahallen Nasb)

هَذَا القَلَمُ بِثَلَاثَةَ عَشَرَ رِيَالاً : Bu kalem on üç riyaldir. (Mahallen Cer)

SIRA BELİRTEN RAKAMLAR

Sıra belirten rakamların kullanımında; isim müennesse rakam da müennes, müzekkerse rakam da müzekkerdir. Ayrıca harekelerde bir değişiklik olmaz ve kelime rakamdan önce gelir. Yani sıfat tamlaması şeklinde kullanılır.

2-10 arası rakamların müzekkerleri 'فَاعِلٌ' kalıbında, müennesleri ise 'فَاعِلَةٌ' kalıbında sıra sayısı yapılır.

'الأَوَّلُ' Bir rakamının müzekkeridir. Müennesi ise 'الأُولى' dir.

الطالبُ الأَوَّلُ : Birinci öğrenci (müzekker)

الطالبةُ الأُولى : Birinci öğrenci (müennes)

الصَّفْحَةُ التَّاسِعَةُ : Dokuzuncu sayfa (müennes)

لَكِنَّ  (Lâkin) Lakin, ancak, fakat. (İnne ve Kardeşleri'nden biridir. İsmini nasb, haberini ref eder.)

بِلَالٌ مُجْتَهِدٌ ولَكِنَّ حَامِداً كَسْلَانُ : Bilal çalışkandır fakat Hamit tembeldir.

أَخِي مُتَزَوِّجٌ ولَكِنِّي عَزَبٌ : Kardeşim evlidir fakat ben bekarım.

سَيَّارَتِي قَدِيمَةٌ ولَكِنَّهَا قَوِيَّةٌ : Arabam eskidir lakin güçlüdür.

كَأَنَّ (Keenne) Sanki. (İnne ve Kardeşleri'nden biridir. İsmini nasb, haberini ref eder.)

كَأَنَّ الإِمَامَ مَرِيضٌ : Sanki imam hasta gibi.

مَنْ هَذِهِ الفَتَاةُ؟ كَأَنَّهَا أُخْتُكَ : Bu genç kız da kim? Sanki o senin kız kardeşin gibi.