CEMİ MÜENNES SALİM (DÜZENLİ MÜENNES ÇOĞULLAR)

Müennes kelimelerin tekillerinin yapısı bozulmadan yapılan çoğullarının irabları (son harflerinin harekelendirmeleri) aşağıdaki gibidir;

• Ref hali 'ötre' ile,
• Nasb hali 'esre' ile,
• Cer hali 'esre' ile dir.

المُدَرِّسَاتُ فِي الفَصْلِ : (Bayan) öğretmenler sınıftadır. (Ref)

رَأَيْتُ الأَبْنَاءَ والبَنَاتِ : Oğulları ve kızları gördüm. (Nasb)

نَزَلَ الرِجَالُ مِنْ السَيَّارَاتِ : Adamlar arabalardan indiler. (Cer)

خَلَقَ اللهُ سَمٰوَاتِ والأرْضَ : Allah gökleri ve yeri yaratmıştır.

قَرَأْتُ الكُتُبَ والصُحُفَ والمَجَلَّاتِ : Kitaplar, gazetler ve dergiler okudum.

إِنَّ الإِخْوَةَ والأَخَوَاتِ فِي البَيْتِ : Erkek kardeşler ve kız kardeşler evdedir.

إِنَّ الطَالِبَاتِ فِي الحَافِلَاتِ : Kız öğrenciler otobüslerdedir.

FİİL-İ TAACCUB-İ EVVEL

Korkunç,iyi kötü vb. durumlar karşısında gösterilen şaşkınlık ya da şaşırma durumlarında kullanılan kalıptır.

Sıfatların “Ef’ale” kalıbına dönüştürülmesiyle elde edilir.

سَھْلٌ : Kolay

ما أَسْھَلَ ھذا الدرسَ : Ne kadar da kolay bir ders bu.

Sonrasında gelen kelimeler nasb konumundadır.

ما أَسْرَعَ ھذه السيارةَ : Ne kadar da hızlı bir araba!

ما أَكْثَرَ النُجُومَ : Ne kadar da çok yıldız var!

Çekimleri muttasıl zamirlerin çekimi iledir.

مَا أَطْيَبَكَ : Ne kadar da iyisin.

مَا أَفْقَرَهَا : O (bayan) ne kadar da fakir.

NİDA HARFİNİN İSİM TAMLAMALARI İLE KULLANIMI

Nida harfi 'يا' nın tenvini düşürdüğünü öğrenmiştik;

مُحَمَّدٌ --> يَا مُحَمَّدُ

İsim tamlamaları ile kullanılırken ise mudaf (tamlanan) nasb konumuna gelir;

أُخْتُ مُحَمَّدٍ --> يَا أُخْتَ مُحَمَّدٍ

يَا اِبْنَ أَخِي : Ey kardeşimin oğlu

يَا رَبَّ الكَعْبَةِ : Ey Kabe'nin Rabi

يَا عَبْدَ اللهِ

أَبُو بَكْرٍ --> يَا أَبَا بَكْرٍ

يَا رَبَّنَا

كَمْ

كَمْ رِيَالاً عِنْدَكَ؟ : Kaç riyalin var?

بِكَمْ رِيَالاً / رِيَالٍ هَذَا؟ : Bu kaç riyaledir? ('ب' harfi ceri'nden dolayı 'كَمْ' den sonra gelen kelime hem 'nasb' konumunda hem de 'cer' konumunda kullanılabilir.)

فِي كَمْ يَوْماً / يَوْمٍ؟ : Kaç günde?

أَ

هَذَا الطَالِبُ سَأَلَكَ --> أَهَذَا الطَالِبُ سَأَلَكَ : Bu öğrenci mi sana sordu?

المُدَرِّسُ قَالَ لَكَ --> آلمُدَرِّسُ قَالَ لَكَ : Öğretmen sana dedi mi? (Soru hemzesinden sonra 'El' takısı varsa iki elif birleşip uzatılarak okunur.)

آليَوْمَ رَأَيْتَهُ؟ : Onu bugün gördün mü?

ى

Sonu 'ى' ile biten mebni kelimelerin sonuna bitişik zamirlerin gelmesi ile 'ى->ا' dönüşür.

مَعْنًى --> مَعْنَاهُ

كَوَى --> كَوَاهُ

RAKAMLARIN SIFAT TAMLAMASI OLARAK KULLANILMASI

Daha önce 1-10 arası rakamların isim tamlaması şeklinde kullanımını görmüştük aşağıdaki örnekler ise sıfat tamlaması şeklindedir;

الطُلَّابُ الجُدُدُ الخَمْسَةُ : Beş yeni öğrenci

الكُتُبُ الأَرْبَعَةُ : Dört kitap

الرِجَالُ العَشَرَةُ : On adam

الأَخَاوَاتُ الخَمْسُ : Beş kız kardeş