Bir kelimenin başında ‘EL’ takısı bulunuyorsa yada sonunda ‘Tenvin’ bulunuyorsa o kelime mutlaka bir isimdir.

Bir kelimenin sonundaki harfin harekesi Kesra (Esre) ise yine bu kelime bir isimdir.

Bir kelimenin sonundaki harf kapalı ‘Te’ ise yine bu kelime bir isimdir.

Belirli (marife) İsimler, başında ‘EL’takısı bulunur. Sonunda tenvin yoktur.

Belirsiz (nekra) İsimler, başında ‘EL’ takısı yoktur. Sonunda ‘Tenvin’bulunur.

Ayrıca aşağıdaki durumda olanlar da belirli (marife) dir;

1. Zamirler أنا ، أنت ، ھو gibi.
2. Özel isimler أحمد ، الھند ، مكّة gibi.
3. İşaret zamirleri ھذا ، ذلك ، أولىٔك gibi.
4. İlişkili zamirler (edatlar) الذي ، الّذين ، التي ، ما ، مَنْ gibi.
5. İsim tamlaması olanlar كتابُ ھذا ، كتابُ الذي خرج ، كتابُ المدرّسِ ، كِتابُهُ ، كِتابُ حامدٍ gibi. (Belirsiz bir isim tamlamasındaki isim de belirsiz olur بيتُ مدرّسٍ ، كتابُ طالبٍ gibi.)
6. Bir nida ile münada olanlar يا رجلُ ، يا ولدُ gibi. (Eğer konuşulan kişi belirli biri değilse isim belirsiz ve nasb durumunda olur يا رجلًا gibi.)

Kelime sonlarındaki tenvin dir, dır anlamındadır.

ھذ كِتابٌ : Bu kitaptır.

ھذا بَيْتٌ : Bu evdir.

‘EL’ takısı gelince tenvin düşer. Bu kelimeler marife (belirli) dir.

الْكِتابُ الْكِتابَ الْكِتابِ

Kelimeler Arapça’da türü itibari ile iki kısma ayrılmaktadır.

Müennes (Dişil) İsimler

1. Bir ismin sonunda kapalı ‘Te’ harfi varsa o isim müennes bir isimdir. (Kapalı ‘Te’ aynı zamanda ‘tekil’ liği ifade eder.)
2. Vücudumuzdaki çift organ-uzuv lar.
3. Kadın isimleri.
4. (Kız kardeş gibi) Dişi varlıklara işaret eden isimler.
5. Ülke, şehir, kabile isimleri.
6. İnsanların dışındaki varlıkların(canlı-cansız) çoğulları.
7. Duyum (semai) yoluyla gelen isimler. (Göz, Güneş, Nefs, Ruh, Ev, Kuyu, Yol, Yer, ...)
8. Uzun ‘Elif’ ile ‘Hemze’nin isimin sonuna gelmesi. (اء)

Müzekker (Eril)

Müennes dışında kalanlardır.

‘Ey’ Nidası;

İsmin başına geldiğinde tenvin düşer.

مُحَمَّدٌ  -->  يَا مُحَمَّدُ

İsim tamlamasının başına geldiğinde ötre --> fetha olur.

عَبْدُ اللهِ  -->  يا عَبْدَ اللهِ

Aynı şekilde aşağıdaki kelime de isim tamlaması olarak değerlendirilir.

يا أستاذَنا

Başında 'EL' takısı bulunan bir ismin başına gelince araya aşağıdaki kelime konur.

يا أيُّها النَّاسُ

Başında 'EL' takısı bulunan özel isimlerin başına geldiğinde 'EL' takısı düşer.

الحَسَنُ  -->  يا حَسَنُ

Birinci tekil şahsa ait bitişik zamir ile isim tamlaması olan bir ismin başına geldiğinde beş farklı şekli vardır.

يَا رَبِّي ، يَا رَبِّ ، يَا رَبِّيَ ، يَا رَبَّ ، يَا رَبَّا

Diğer nida harfleri şunlardır;

أَيَا ، هَيَا ، أَيْ ، أَ

Son Harflerine Göre İsimler;

1) Sahih İsim : Sonunda illet harfi bulunmayan isimdir.

بَيْتٌ ، قَلَمٌ

2) Maksur İsim (مَقْصُورَةٌ) : Sonunda Elif-i Maksure (ا veya ي) bulunan, sondan bir önceki harfin harekesi fetha olan isimdir. (Tenvinlendikleri zaman sonlarındaki elif telaffuzdan düşer, hattan (yazıdan) düşmez.)

مُسْتَشْفَى ، دُنْيَا ، عَصاً ، فَتًى

3) Memdud İsim (مَمْدُودَةٌ) : sonunda Elif-i Memdude (اء)  bulunan isimdir. (Tenvinlendikleri zaman sonlarındaki elif telaffuzdan düşer, hattan (yazıdan) düşmez.)

حَمْرَاءُ ، أَصْدِقَاءُ ، أَسْمَاءٌ ، آبَاءٌ

4) Menkus İsim (مَنْقُوصٌ) : Son harfi ي olup, sondan bir önceki harfin harekesi kesra olan isimdir. (Tenvinlendikleri zaman sonlarındaki ي ref ve cer halinde düşer.)

البَاكِي --> بَاكٍ  ،  القَاضِي --> قَاضٍ

Mebni – Murab

İsimler ve fiillerin bazılarının sonu cümledeki yerine göre veya başına gelen bir edattan dolayı değişirken, bazılarının sonu da ne olursa olsun değişmez. Sonu cümledeki yerine göre veya başına gelen bir edata göre değişebilen kelimelere Murab (المُعْرَبُ) denir. Ne olursa olsun sonu değişmeyen ve tek bir hal üzere kalan kelimelere de Mebni (المَبْنِيُّ) denir.

Mebni kelime gruplarını öğrendiğimizde murabları da öğrenmiş oluruz. Çünkü mebni kelimeler belirli kelimelerdir. Mebni olan kelime gruplarını isimlerde ve fiillerde olmak üzere şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Zamirler
2. Müsennaları hariç işaret isimleri
3. Müsennaları hariç ismi mevsuller
4. Mazi fiiller
5. Muzarilerin cemi müennesleri
6. 11-19 arası sayılar (12’nin 2’si hariç)
7. Soru isimleri (  أَىُّ hariç)
8. Şart isimleri   مَهْمَا – اِذَا – مَنْ
9. Fiil isimleri هَلُمَّ  – هَيْهَاتَ
10. Bütün harfler لَمْ – ب
11. Bazı zarflar
12. Cinsini nefyeden لا nın ismi
13. وَيْهِ  ile biten özel isimler  سِبَوَيْهِ – رَاحَوَيْهِ – مَرْدَوَيْهِ

Mebni kelimelerin dışında kalan kelimeler murabtır. Murab kelimelerin irab halleri vardır. Mebni kelimelerin ise bina halleri vardır. Bina halleri dört tanedir:

1. Fetha : هُوَ  -  أَنْتَ  – كَتَبَ
2. Damme : نَحْنُ  -  حَيْثُ  – قَطُّ
3. Kesra : أَنْتِ  -  بِ  – لِ
4. Sükûn : اَلَّذِى  -  اُكْتُبْ  – فِى