Message
Şempanzeler üzerinde yapılan yeni bir çalışma, primatlarda bir çeşit tanrı inancı olabileceğini ilk kez ortaya çıkardı.
Gine Cumhuriyeti’nde şempanzelerin davranışlarını kaydeden bir grup araştırmacı, primatların hiçbir neden olmadan bir ağacı kutsal olarak belirleyip burayı ziyaret ettiklerini ve üzerine kaya parçaları fırlattıklarını, yani bir tür ibadet ve tapınma ritüeli gerçekleştirdiklerini ortaya koydu.
Almanya’nın Humboldt Üniversitesi araştırmacılarından Laura Kehoe, bölgeye bir kamera düzeneği yerleştirdi. Kameraya yansıyan görüntülerde, bölgedeki şempanzelerin bir ağacın etrafında olağan dışı davranışlar sergiledikleri görüldü. Bazı şempanzeler ağaca kaya parçaları fırlatırken, bir grup şempanze de kaya parçalarını ağacın dibine bıraktı.
Kehoe, şempanzelerin davranışlarının bu ağacı kutsallaştırdıklarına ve burayı bir tür ‘tapınağa’ dönüştürdüklerine dair bir kanıt olabileceğini söyledi. Şempanzelerin neden bu ağacı belirledikleri ise hala gizemini koruyor.
Şempanzelerin ağacı uzak mesafedeki diğer şempanzelerle iletişim için kullanıyor olabileceği teorisi, kaya parçalarını sessizce ağacın dibine yerleştiren şempanzeler konusunda geçerliliğini yitiriyor.
Şimdiye kadarki en geçerli ve şaşırtıcı teori ise, şempanzelerin bu davranışları, insanların ‘din’ olarak adlandırdığı bir çeşit inanç sistemi için yapıyor olduğu… Laura Kehoe, bu görüntülerin insanlarla yüzde 98′den fazla genetik benzerlik gösteren şempanzelerin bir tür tanrı inancı beslediğine dair ilk kanıt olabileceğini söylüyor.
Şempanzelerle insanlar arasında akıllılık, iletişim becerileri, alet kullanımı, güçlü sosyal sezgiler ve problem çözme yetenekleri gibi birçok konuda benzerlikler bulunuyor. Her iki türün de paylaştığı ‘tapınma/hürmet etme’ geleneğinin benzer olduğu varsayımı, uzun yıllardır felsefe ve bilim dünyasını meşgul ediyor.
İnsanların genel olarak maymun olarak adlandırılan şempanze, goril gibi canlılarla ortak bir ataya sahip olması ve modern taksonomide insanın da bir maymun türü olarak kabul ediliyor olması insanlığın zihinsel ve ahlaki birimlerinin, hayvanlardaki diğer kalıtımsal özellikler gibi doğal nedenlere dayandığı görüşleri uzun yıllar evrim teorisini kabul eden ‘evrimci’ teorisyenler ile yaradılışçıları karşı karşıya getirmişti. Bu görüntüler, doğrulandığı takdirde evrim teorisine katkı sağlaması bakımından oldukça önemli sayılıyor.
NOT (BM) : Şempanzelerde ortaya çıkan bu durum inancın beynin mevcut programına göre açığa çıkan bir durum olduğunu gösterir. Beyinde gerçekleşen ve adına "inanç" denen bu kavram kişi tarafından deneyimlenerek benim inancım şekline dönüştürülür.